TƯ DUY THỤ ĐỘNG

1. Định Nghĩa

Tư duy thụ động là kiểu suy nghĩ khiến các bạn không hề chủ động để giải quyết vấn đề, thay vào đó các bạn toàn để hoàn cảnh hoặc người khác dẫn dắt. Kiểu tư duy này cực kì nguy hiểm bởi vì nó sẽ biến các bạn trở thành nạn nhân của cuộc đời và không hề muốn làm gì để thay đổi số phận của mình.

Hiện tại cuộc sống của các bạn có khó khăn không, ví dụ thiếu tiền, mệt mỏi, nhàm chán hay không có mục đích sống? Thế Quốc hỏi câu này: các bạn đã làm cái gì để cải thiện tình hình chưa, hay là các bạn cứ ngồi đó mà than vãn rồi oán trách. Nếu các bạn không chịu làm gì hết ngoài việc càm ràm thì đó là biểu hiện của tư duy thụ động-một kiểu suy nghĩ khiến chúng ta mặc nhiên chấp nhận hoàn cảnh vốn có mà không tự tìm cách thay đổi. Người có tư duy thụ động thường chờ đợi sự giúp đỡ của người khác hoặc tác động từ bên ngoài chứ không bao giờ tự mình tạo ra thay đổi.

Ví dụ: Một người đang bị thất nghiệp thì thay vì đi ra đường kiếm việc làm, người này sẽ ngồi ở nhà than vãn và trông chờ ai đó mang công việc tới cho mình.

Quốc mô tả quá trình để các bạn hiểu vì sao mình lại có kiểu tư duy như vậy

Bước 1: Khi các bạn còn nhỏ như 10 tuổi và phạm sai lầm gì đó, ví dụ làm đổ chén cơm hay làm mất cuốn vở.

Bước 2: Cha mẹ nói với các bạn rằng: Con cứ ngồi yên đó để cha (mẹ) dọn giùm chén cơm bị đổ hoặc tìm giúp cuốn vở bị thất lạc. Mặc dù hành động này xuất phát từ tình thương, nhưng cha mẹ đang tập cho con cái mình tư duy thụ động, đó là thay vì con cái tự đi giải quyết vấn đề thì nó cứ ngồi đó trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác.

Kết quả là khi những đứa trẻ như vậy lớn lên thì nó không biết làm sao để giải quyết khó khăn trước mắt, cho nên nó cứ ngồi đó rồi coi thử có ai chịu giúp mình không.

Bây giờ chúng ta lấy một ví dụ về trường hợp ngược lại

Bước 1: Cũng là các bạn lúc 10 tuổi và phạm sai lầm như làm đổ chén cơm hay làm mất cuốn vở.

Bước 2: Cha mẹ nói với các bạn rằng: Cha mẹ sẽ giúp con phụ dọn chén cơm bị đổ hoặc tìm cuốn vở bị mất, nhưng bản thân con cũng phải tham gia để giải quyết vấn đề. Nếu cha mẹ hành động như vậy thì họ sẽ dạy cho đứa trẻ khả năng chủ động để giải quyết khó khăn, thay vì ngồi đó chờ người khác tới cứu mình.

Ngoài cha mẹ ra thì những người lớn khác như giáo viên, ông bà hay cách các bạn được giáo dục cũng góp phần làm cho các bạn có tư duy thụ động. Kiểu tư duy này ngày càng phổ biến khi thế hệ trẻ bây giờ được “cưng như cục vàng”, nhất là trong những gia đình có điều kiện. Đó là thay vì tập cho con cái biết lao động và giải quyết khó khăn ngay từ nhỏ, thì người lớn lại làm hết cho chúng nó rồi sau đó khi những đứa trẻ như vậy lớn lên và không đủ khả năng chăm sóc cho bản thân, thì người lớn như cha mẹ lại hỏi tại vì sao con cái của mình nó lại vô dụng đến như vậy.

Nếu như bây giờ các bạn đang có kiểu tư duy thụ động thì không ngạc nhiên gì khi các bạn sống trong nghèo khó và đau khổ. Ví dụ các bạn làm việc cho một công ty trong thời gian dài nhưng vẫn dậm chân tại chỗ, trong khi đồng nghiệp lại được thăng chức, tăng lương. Lí do vì sao? Có phải là do các bạn thụ động không bao giờ chịu nắm bắt cơ hội.

Hiện tại nếu ai đó trong các bạn đang đi làm thì có phải điều này xảy ra:

-Các bạn đi đúng giờ và về đúng giờ.

-Các bạn làm tốt những nhiệm vụ được giao.

-Trong cuộc họp thì các bạn chú ý lắng nghe người khác nói.

Làm được như vậy là tốt rồi không ai phê bình hết, nhưng các bạn vẫn trong trạng thái thụ động cho nên nếu như các bạn không được thăng chức hoặc tăng lương sau một thời gian dài làm việc thì đó là điều bình thường.

Lúc này để khắc phục thì các bạn phải tập tư duy chủ động, đó là ngoài việc làm tốt nhiệm vụ của mình thì bắt buộc các bạn phải chủ động nắm bắt cơ hội.

Ví dụ:

-Tự học thêm kỹ năng nào đó để phục vụ công việc của mình.

-Trong lúc họp hành thì các bạn hăng hái đưa ra ý kiến.

-Cần thiết thì nên tìm cách xây dựng mối quan hệ tốt với cấp trên và đồng nghiệp.

Những hành động trên thì không ai bảo các bạn phải làm cả, và nếu các bạn không làm thì cũng không ai phê bình hết, thế nhưng đó gọi là tư duy chủ động, đó là các bạn tự chủ động làm những hành động để nó giúp ích cho mình chứ không chờ ai sai bảo hay ra lệnh hết. Chừng nào mà các bạn vẫn còn tư duy thụ động-là kiểu suy nghĩ ngồi chờ cơ hội nó tự tìm tới thì chừng đó các bạn vẫn cứ nghèo.

Ngoài việc gây ra tác hại trong lĩnh vực kiếm tiền thì tư duy thụ động nó cũng phá vỡ luôn hạnh phúc mà các bạn đang tìm kiếm.

Ví dụ các bạn hiện tại sức khỏe không được tốt do ăn uống vô tội vạ hoặc lười biếng tập thể dục. Lúc này nếu các bạn có tư duy thụ động thì các bạn luôn ở trong tình trạng than vãn và không hề làm gì để cải thiện tình hình như đi tập thể dục, hoặc ăn uống những đồ ăn khỏe mạnh.

Hoặc trong mối quan hệ cá nhân cũng vậy. Nếu các bạn có một xích mích với ai đó như vợ chồng hoặc con cái hoặc bạn bè, thì người có tư duy thụ động sẽ ngồi yên một chỗ để xem thử đối phương sẽ làm gì. Nhưng chính kiểu suy nghĩ như vậy sẽ làm mối quan hệ ngày càng tệ thêm. Trái lại nếu các bạn có tư duy chủ động thì các bạn sẽ là người hành động để cải thiện những mối quan hệ đó bằng cách tìm ra lỗi sai rồi khắc phục.

Lúc này Quốc hỏi câu sau: Hiện tại các bạn có làm gì để thay đổi hoàn cảnh bế tắc của mình hay không: từ kiếm tiền cho tới hạnh phúc? Nếu các bạn ngồi im đó mà không chịu làm gì hết thì các bạn đang là nạn nhân của tư duy thụ động. Việc các bạn bị thất bại, đau khổ thì nó chẳng liên quan gì tới số phận hay thiếu may mắn hết mà đó là do suy nghĩ tai hại như thế này mà ra

Kiểu tư duy như vậy nó làm cho chúng ta có cảm giác bất lực cũng như tuyệt vọng trong cuộc sống, trong khi thực tế thì có không biết bao nhiêu cơ hội và hi vọng để chúng ta thay đổi cuộc đời nếu chúng ta chịu hành động.

2. Câu Chuyện Minh Họa Cho Tác Hại Của Tư Duy Thụ Động

Có một anh thanh niên ngoài 30 tuổi tên T. Anh từng làm việc trong một nhà máy sản xuất giày ở Bình Dương, một công việc ổn định giúp anh nuôi sống bản thân và hỗ trợ gia đình. Mặc dù mỗi ngày anh đều làm những công việc lặp đi lặp lại nhưng T cảm thấy hài lòng với cuộc sống, vì ít ra anh không phải lo lắng quá nhiều về tương lai.

Tuy nhiên mọi thứ không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Một ngày nọ nhà máy nơi T làm việc gặp khó khăn về tài chính và buộc phải cắt giảm nhân sự. T nằm trong danh sách bị cho nghỉ việc và anh thực sự bị sốc khi nhận được thông báo này. Từ một người có công việc ổn định thì anh lại rơi vào tình trạng không có việc làm và không biết tương lai của mình sẽ đi về đâu.

Lúc này thay vì đối diện với thực tế và lên kế hoạch tìm kiếm cơ hội mới, T lại chọn cách tự an ủi bản thân: “Chắc sẽ có ai đó giúp mình tìm công việc mới.” Anh suy nghĩ rằng chỉ cần mình chờ đợi thì vận may sẽ mỉm cười, và một công việc tốt sẽ tự tìm đến.

Mỗi ngày, T thức dậy muộn và dành hàng giờ ngồi trước màn hình điện thoại. Anh lướt mạng xã hội, tham gia các nhóm chat và không ngừng than thở với bạn bè của mình. Những câu chuyện của T luôn xoay quanh việc đổ lỗi cho hoàn cảnh: “Nền kinh tế bây giờ khó khăn lắm, ai cũng thất nghiệp.” Hay: “Công ty đối xử bất công, đáng lẽ ra họ nên giữ mình lại vì mình đã cống hiến nhiều năm cho công ty.” Như vậy thay vì tự mình tìm kiếm giải pháp thì T lại chọn cách trông chờ vào sự giúp đỡ của ai đó.

Gia đình và bạn bè khuyên anh nên ra ngoài tìm việc hoặc học thêm kỹ năng mới. Nhưng T từ chối: “Bây giờ đi đâu cũng khó xin việc lắm, để coi có ai giới thiệu gì không.” Hoặc “Học thêm một kỹ năng mới tốn thời gian lắm, biết bao giờ mới xong”. Thế là khi thời gian trôi qua, T không chỉ mất đi rất nhiều cơ hội mà còn cảm thấy tự ti, bất lực và bế tắc trong cuộc sống

Trong khi đó một người bạn cũ của T là H cũng bị mất việc cùng thời điểm. Thế nhưng khác với T, H không cho phép bản thân chìm đắm trong sự thất vọng. Ngay khi biết mình bị thất nghiệp thì H liền bắt đầu lên kế hoạch để hành động. Anh chủ động tìm kiếm các khóa học miễn phí trên mạng để nâng cao kỹ năng, từ việc học cách sử dụng phần mềm đến các kỹ năng như giao tiếp và quản lý thời gian. H tin rằng nếu không chịu làm gì thì anh sẽ mãi dậm chân tại chỗ.

Ngoài việc học tập ra, H cũng dành rất nhiều thời gian để tìm hiểu các công ty trong lĩnh vực liên quan. Anh viết lại CV, cập nhật thông tin chuyên môn và tham gia các buổi hội thảo tuyển dụng. H không chỉ tìm kiếm công việc qua các trang web mà còn trực tiếp đến gặp gỡ nhà tuyển dụng để thể hiện sự nhiệt tình và năng lực của mình.

Chỉ trong vòng hai tháng, H đã được nhận vào làm tại một công ty mới. Nhờ tư duy chủ động mà H đã có một công việc khác với mức lương cao hơn, học tập được những kỹ năng tốt hơn và thấy cuộc đời mình tràn đầy hi vọng.

Trong khi H ngày càng tiến xa trên con đường sự nghiệp thì T vẫn loay hoay trong bế tắc. Sáu tháng trôi qua, anh vẫn chưa tìm được việc làm. Những khoản tiết kiệm ít ỏi mà anh tích lũy trước đó đã dần cạn kiệt, khiến anh đối mặt với áp lực tài chính ngày càng lớn. Không chỉ vậy, tâm lý của T cũng trở nên tiêu cực hơn. Anh cảm thấy mình là một kẻ thất bại và không có khả năng tìm ra việc làm.

Anh oán trách xã hội này tại sao lại không cho anh thêm một cơ hội. Anh ghen tỵ với người khác vì cho rằng họ may mắn hơn mình. Anh đổ thừa hoàn cảnh khốn cùng ở hiện tại là do công ty anh gây ra. Suốt ngày anh chỉ núp trong phòng và gặm nhấm nỗi buồn thất nghiệp mà không hề muốn làm gì hết.

Thậm chí người bạn thành công của T là H đã giới thiệu cho anh một cuốn sách rất hay: “Làm Sao Tìm Lại Hi Vọng” của tác giả Phan Ngọc Quốc, nhưng anh cũng không muốn đọc. Nhiều đêm T tự than thở với bản thân rằng: Tại sao cuộc đời này lại không cho tôi thêm một cơ hội?

Các bạn có thấy sự khác biệt trong 2 kiểu tư duy nó sẽ dẫn đến 2 cuộc đời hoàn toàn khác nhau không? Cũng cùng ở trong một hoàn cảnh như nhau thế nhưng:

-Người có tư duy thụ động luôn cảm thấy bế tắc và cho rằng cuộc đời mình đã hết hi vọng.

-Người có tư duy chủ động thì lại luôn hăng say học hành, rèn luyện và chủ động để tìm kiếm cơ hội trong cuộc sống.

Xem chi tiết: LỚP HỌC THẦN KỲ